Blog 3: "Hoe overleef je in Jakarta?" door Yuri

Dit artikel schrijf ik vanuit Levant, een Franse bakker in de wijk Cipete in Jakarta Zuid. In Cipete zijn vele leuke eetgelegenheden en koffietentjes.  Levant trekt veel Franse expats, maar het menu is wel een beetje aangepast aan het zoet kauwende Indonesische publiek. Het is 1 van de enige plekken met echte Franse brie. Die wordt via-via geïmporteerd uit Singapore en de prijs liegt er daarom niet om. Omgerekend kosten een broodje brie met een magische uiencompote 7 euro. Dat is een bedrag waar mijn moeder bijna 2 weken van kan eten (als ze slim boodschappen zou doen). Een ongewoon hoge kostenpost. Uiteraard moet ik hier ook vragen of de sambal ernaast kan worden geserveerd.  Soms mis ik echt vers brood en echte kaas en wil ik hiervoor graag het financiële offer maken. Met welke kosten moet je verder rekening houden wil je naar Jakarta verhuizen en wat moet je regelen om te starten in Jakarta? 

Op de eerste plaats is dat een veilige plek om te wonen met goede voorzieningen om thuis te werken.  Dat zou eigenlijk al kunnen voor 300 euro per maand. Je hebt dan een gemeubileerde studio met airconditioning, badkamer en een keukentje. Voor een vrijgezel zoals ik is dat eigenlijk prima, maar ik heb iets meer ruimte gemaakt in mijn budget.  Vanuit Nederland kun je naar woningen zoeken via Facebook of apps zoals Travelio of Rumah 123. Ik heb mijn appartement geregeld via een Facebookgroep. Belangrijk om te weten, mocht je ooit zelf de stap willen maken naar Jakarta, regel zo veel mogelijk zelf.  Als je via-via iets regelt dan zal je altijd bij iemand in het krijt staan.  Tussenpersonen in Indonesië proberen grof geld aan je te verdienen. Van het onderhandelen om de huurprijs tot (je krijgt er ongeveer 20%-25% vanaf) tot aan het aansluiten van WIFI, gas, water en elektriciteit, het kan  allemaal in het Engels, dus ik heb dat allemaal zelf gedaan. 

De makelaar zal beweren dat er een schaarste bestaat op de woningmarkt en dat er meerdere kandidaten zijn voor het appartement waar je op onderhandelt. Makelaars zijn niet anders dan in Nederland. In Amsterdam worden prijzen kunstmatig hoog gehouden door mensen als Prins Bernard Junior. Maar in Jakarta is dat toch anders. Met een ruim budget van 750 euro per maand is er echt geen schaarste, er zijn weinig andere mensen die zich dat kunnen veroorloven. In Indonesië is het gebruikelijk om huur voor een jaar af te tikken. Maar als er gewoon genoeg beschikbaar is, kun je dus onderhandelen om de huur per maand te betalen. Het is graag of helemaal niet. Als buitenlander (helaas telt geboren zijn in Indonesië nog steeds niet) is het niet mogelijk om een huis te kopen. Er zijn wel constructies om via een stichting of bedrijf een huis te kopen. Hierover later meer, mocht ik besluiten om langer te blijven. 

Trouwens, je Indonesische vrienden zullen altijd beter weten waar ze een huis hadden kunnen regelen maar dat is altijd achteraf, dus trek je van hen niks aan.  

Nu betaal ik ongeveer 600 euro voor een ruim appartement (80m2) met 2 slaapkamers. Het appartement is volledig gemeubileerd. Ik heb het geluk dat het redelijk minimalistisch is ingericht, want ik kan mij niet altijd vinden in de stijl van de gemiddelde Indonesische binnenhuisarchitect. Het is maar al te vaak een bonte verzameling van alles net niet. Het appartementencomplex waar ik woon, heeft een grote tuin in Balinese stijl, een tennisbaan en een zwembad. Ik kan hier als huurder lekker vrij gebruik van maken. Soms waan ik mezelf in een privé zwembad omdat er weinig andere mensen te bekennen zijn. Wellicht komt het doordat veel mensen de hitte proberen te vermijden. 

Heb je een huis geregeld in Jakarta, dan moet je een bankrekening openen waarmee je alles kan betalen. Daar heb je officieel een belastingnummer voor nodig. Dat is een soort van sofinummer. Maar als je genoeg charme en overredingskracht hebt, dan hoeft dat niet altijd. Een bankrekening openen kost ongeveer 10 euro. Voor een paar euro’s extra kun je allerlei andere passen en apps regelen, waardoor betalen super makkelijk wordt. Bij een creditcard aanvraag doet de bank wel wat serieuzer. Al met al ben je een dag kwijt om een bankrekening te regelen. In Indonesië en in de rest van Azië zijn ze niet heel erg zorgvuldig met privacy. Eenmaal een rekening geopend, krijg je van allerlei andere partijen reclame.  

Controleer goed of je de juiste dekking hebt voor je verzekeringen. De Indonesische  ziektekostenverzekering (BPJS) die via mijn werk is geregeld is goed maar wellicht niet toereikend voor mijn (Europese) medische behoeften. Ik moest goed nagaan of ik iets moest bijverzekeren. Daarom juichte ik ook niet al te vroeg dat de kosten voor sociale verzekeringen vrijwel niks waren in Indonesië want de dekking is er ook naar. Ik ben voor ongeveer 50 euro per maand aanvullend verzekerd.  Ik moet apart bij sparen voor pensioen. Je werkgever voorziet voor een deel in een oudedagsvoorziening maar dat is natuurlijk geïndexeerd op de Indonesische levensstandaard. Je AOW in Indonesië bouw je op met het vermogen om kinderen te verwekken… Ik oefen daar hard op. 

Ik ben blij dat ik een plek heb gevonden in Kemang. Voor buitenlanders liggen de beste plekken om te wonen in Jakarta Zuid (Jakarta Selatan, Jaksel) of in het centrum. Je kan het een klein beetje vergelijken met alles binnen de ring van Amsterdam. De huurprijzen zijn er hoger maar de voorzieningen zijn er optimaal, mocht je met je hele gezin willen verhuizen  dan zijn er vele internationale scholen. 

In Jakarta Noord worden mooie dingen gebouwd, maar ik heb de ervaring dat Jakarta Noord nog gevoeliger is voor verkeersopstoppingen, daarnaast is het een stukje onveiliger er is meer criminaliteit. Een goed alternatief om met je gezin te gaan wonen is in de richting van het westen van Jakarta. Tangerang, is een beetje het Diemen van Amsterdam. Je kan hier een groter huis huren en alles is er goedkoper maar alles is net zoals in Diemen. ‘Net Niet’ . Sorry Diemenaren of Diemenezen. Bekasi is een grote stad aan de oostelijke kant van Jakarta en biedt praktisch hetzelfde als Tangerang. Laat ik Bekasi dan maar het Almere van Jakarta noemen. Jakarta zelf heeft ongeveer 10 miljoen inwoners. Het is moeilijk te ontdekken waar de stad eindigt. De provincie Jakarta waar eerdere genoemde steden onder vallen telt 34 miljoen inwoners en is daarmee een van de dichtstbevolkte plekken op aarde.  

Voor huisraad heb je in Jakarta gewoon een Ikea. Maar uiteraard kan het veel goedkoper. Via Tokopedia ( daar schrijf ik later nog wel over) krijg je alles thuisbezorgd, voor een schijntje. De kans dat je hele bestelling inclusief matras op een motor wordt bezorgd is groot en grappig.

Je dagelijkse boodschappen in Jakarta kun je ook op dezelfde manier bestellen. Je etenswaren worden binnen een uur bezorgd. Veel leuker is natuurlijk om naar de markt of naar een supermarkt te gaan. Er zijn speciale supermarkten om aan je westerse behoeften te voldoen, maar de Indonesische versies zijn veel leuker en goedkoper. Langs de straat kun je uiteraard ook veel vers fruit en groenten kopen. Op de markt is er vlees en vis. Ik heb te weinig tijd om me hier echt in te verdiepen. Dus ik koop alles in zo’n supermarkt. Voor het aanvullen van alles in mijn koelkast ben ik ongeveer 30 euro per week kwijt. 

Voor ongeveer 200 euro in de maand kun je een personal assistent inhuren om dit voor je te laten doen. Mijn appartement heeft een ‘personeelsverblijf’ met een slaapkamer en badkamer. Ik vind het eigenlijk best wel leuk om dingen zelf te doen. Dus ik gebruik deze ruimte om plantjes te kweken. 

Let je op de kleintjes. Dan kun je voor 30.000 rupiah (2,64) per persoon, per dag prima eten. 

In Jakarta verplaats ik me achterop een motor, dat is de goedkoopste en snelste manier van vervoer. Installeer de Grab of Gojek app, geef je bestemming op en binnen 2 minuut komt iemand je oppikken. Ritjes van maximaal 10 KM doe ik altijd achterop een motor. Kosten tussen 15.000 en 50.000 rupiah. Het leven van een motor taxi bestuurder is zwaar. Ze moeten minimaal 5 ritjes per dag pakken om rond te komen. Vaak hebben ze een lening afgesloten om de motor te kopen. Dus vaak geef ik ze een kleine fooi mee. Voor lange ritten of als ik in gezelschap reis pak ik een Grab Car. De kosten daarvoor zijn hoger, al hoef je niet te schrikken van het prijsverschil. Het belangrijkste verschil echter is dat je, je in een auto een stuk veiliger voelt. De garantie dat je met een auto vast komt te staan in het verkeer is wel een stuk hoger. Een motor slalomt overal doorheen, al kan het zelfs voorkomen dat je met een motor vast komt te staan…. Welkom in Jakarta. Als vrouw is het reizen achter op een motor als het donker is ook iets wat je moet vermijden.

Dat waren enkele van de essentiële praktische dingen waar je rekening mee moet houden wil je voeten in de aarde krijgen in Jakarta. Ik zal in de loop van de tijd nog wel meer schrijven hierover, bijvoorbeeld als ik een motor wil kopen. 

Wil je echt wortel schieten in Jakarta dan is het correct installeren en configureren van je mentale mindset nog veel belangrijker. Hoe houd ik stand in de stad waarbij de grootste problemen overbevolking, armoede, verkeersopstoppingen, luchtvervuiling en overstromingen zijn? 

De absolute voorwaarde voor mij is dat ik gezond genoeg blijf om mijn werk uit te voeren. Zonder werk kan ik hier niet in Indonesië blijven. Op korte termijn is leven als een echte Indonesiër in Jakarta daarom niet mogelijk. De luchtvervuiling is een serieuze bedreiging voor je gezondheid. Je kan er echt ziek van worden. Zeker als je de hele dag op straat rondhangt of achterop een motor door het verkeer rondrijdt. Ik mijd daarom de spits en houd goed in de gaten wat de UV index en de smog index is in de stad. In sommige gebieden wordt je geconfronteerd met overstromingen. Na een regenbui verandert de weg dan in een kolkende massa van voorbijdrijvende vieze dingen. Hoge luchtvochtigheid veroorzaakt kansen op infecties, regen zorgt voor muggen. Ik ben hier altijd wel alert op.

Twee belangrijke eigenschappen moet je zeker bezitten wil je als buitenstaander in Jakarta overleven. Geduld (dat woord zal echt veel terugkomen in mijn verhalen) en gelatenheid: Acceptatie dat je vaak bij de situatie moet neerleggen omdat je echt geen invloed kan uitoefenen op een beter resultaat. Indonesiërs staan met z’n allen bij massa in de file en accepteren het feit dat voorkruipen, afsnijden en boos worden, ze simpelweg niet eerder uit de file gaan halen. 

Mijn arbeidscontract bindt mij nu aan Jakarta. Maar ik had eigenlijk ook kunnen onderhandelen om op Bali of Yogyakarta te werken. Mensen verklaren mij lichtelijk voor verstandelijk beperkt waarom ik Jakarta heb gekozen. Ik kan daar geen volledige verklaring voor geven behalve dat ik me emotioneel verbonden voel aan deze stad. Ik ben er geboren en voor lange tijd was dit feit het enige houvast van mijn afkomst.  

In het volgende deel lees je iets over de doelstellingen die ik heb vastgesteld om mijn verblijf hier in Indonesië tot een succes te maken. Dat klinkt wel wat klinisch he? Zeker als je te maken hebt met je eigen familie. Blijf mijn blog volgen om te lezen hoe ik hierin mijn weg vind.